Het lekkerste koekje in de maand December is het kniepertje. In Hasselt werd de naam kniepertien gebruikt, maar ook knijpertjes, knijpertjes en kniepertie. Tegenwoordig is de banketfabriek Jac. Vegter B.V. gevestigd aan de Sluiskade te Hoogezand ’s lands grootste leverancier van deze heerlijkheden. In de vorige eeuw gingen hele families voor de jaarwisseling samen aan tafel zitten om deeg te maken en knijpertjes bakken. Nieuwjaarsrollletjes worden het ook wel genoemd. Er zijn tegenwoordig ook meer variaties te krijgen, waaronder die met een laagje chocolade. Maar de originele knijpertjes zijn geheel vlak of opgerold.
De vlakke versie staat voor het oude jaar wat zich volledig heeft ontvouwen en de opgerolde versie staat voor het nieuwe jaar wat al zijn geheugen nog in zich verscholen heeft. In West Europa worden al sinds de tiende eeuw wafels gebakken. Aanvankelijk gebeurde dit door monniken. De hostie wafels werden gebruikt als zoenoffer of misbrood in de kerken. Het Latijnse woord is hostiaoblata, welke benaming men terugvindt in het Franse woord oublies of het Duitse oblaten. In de eeuwen erna gingen veel meer mensen de wafels bakken. Door heel Europa kan een grote verscheidenheid aan allerlei soorten wafels worden gevonden. Het gemeenschappelijke kenmerk van alle wafels is dat ze tussen ijzers gebakken worden. Een hoeveelheid deeg of beslag wordt tussen twee ijzeren platen geklemd en vervolgens door de hoge temperatuur van de ijzers gebakken.
De traditie leeft nog steeds voort, maar het thuis bakken van de knijpertjes neemt af. Dat is natuurlijk heel erg jammer, want zo gaan juist de lekkerste knijpertjes verloren: de knijpertjes gemaakt van eigen gemaakt deeg naar grootmoeders recept. Onze rol als winkel in onder andere huishoudelijke artikelen was het verkopen en repareren van de wafelijzers.
De plank met wafelijzers werd elk jaar weer gevuld met een bonte collectie van wafelijzers. Allemaal elektrisch met twee verwarmde platen. Het enige wat je moest doen was een emmer vol deeg maken, het apparaat vooraf goed warm laten worden en dan kon het bakken beginnen. Hele families zaten dan een dag lang samen met elkaar in de keuken te bakken. Deur open en dampen maar. Ook de kerk vlakbij om de hoek had de jongeren soos ingericht met tafels vol bakijzers werden ingezet. Zakken vol knijpertjes werden er gebakken en de opbrengst ging naar het goede doel.
Nu ging er ook wel eens een ijzer kapot. Dat was bijna dagelijks werk. Daarvoor hadden we een rol met hitte bestendig kabel liggen en verschillende kabelklemmen. Elk ijzer wat binnen kwam werd in een kwartiertje nagekeken en weer opgelapt. Klaar voor de volgende ronde renden ze dan weer de deur uit, terug naar de soos. Vergoeding voor de schade: een zakje knijpertjes.
Zo hadden wij elk jaar met de Kerstvakantie een mooie voorraad koekjes bij de koffie en kon iedereen lekker doorbakken voor het goede doel. Een zakje, loon naar werk.
#Winkelverhalen #Hofstraat 1
Op een middag kwam een brommer met gierende banden tot stilstand naast de voordeur van onze winkel. De deur vloog open met een klap en de klant rende naar binnen met onder zijn arm een grote boodschappentas. In die tas een wafelijzer wat niet meer werkte. Wij zaten op dat moment net de trommel met knijpertjes leeg te maken. Hij liep verder de keuken in en ging puffend op de stoel zitten. ‘Kunnen jullie deze alstublieft maken?’ Ik keek al naar de stagiaire, die wist genoeg en liep naar achteren om wat kabel en klemmetjes op te halen. Tegelijkertijd verwijderde ik de deksels van het apparaat. Twee draden waren helemaal door en maakten kortsluiting.
De twee draden werden vervangen en met nieuwe klemmen aangesloten. Daarna werd alles getest om te kijken of hij niet opnieuw zou doorbranden. Maar gelukkig, de thermostaat en de beveiliging werkten nog goed en zo konden de deksels weer op het apparaat terug geplaatst worden. ‘Hij is klaar Luuk!’ zei ik. Dankbaar naam hij het apparaat in ontvangst en daarna kwam de vraag ‘Wat mag dit kosten?’. Knijpertjes…Luuk. Heerlijke knijpertjes, met een glimlach en een knipoog er achteraan. Luuk wist genoeg en beloofde dat hij de kosten zou voldoen. Hij rende de winkel weer uit en vloog op zijn brommer de bocht om richting huis. Het enige wat wij konden doen was wachten op de beloning.
Nou, die beloning kwam snel, heel erg snel. Nog geen half uur later stond ik in de winkel en de deur vloog opnieuw met een klap open. Onze buren zullen wel gedacht hebben. Onder de arm van Luuk een grote verhuisdoos die tot de rand was gevuld met (laat de bellen maar luiden) knijpertjes! Zakken vol met overheerlijke knijpertjes! ‘Bedankt jongen! Als ie weer kapot is, mag ik dan weer langs komen?’ Ik kon alleen maar knikken van verbazing. Opnieuw sprong hij weer op de brommer en verdween om de hoek richting zijn thuis.
De doos werd door mij in de keuken neergezet en daarna liep ik terug naar de winkel. Onderwijl begon de ruimte zich te vullen met de geur van overheerlijke vers gebakken knijpertjes. Na een half uur was het tijd voor pauze en liep ik terug. Tegelijk met mij liep Jaap ook naar binnen die meteen begon rond te kijken. ‘Nou zeg, dat ruikt goed hier!’ Zei hij. Ik zette de enorme doos op tafel en opende de deksel. Hij zat bijna tot de rand gevuld met zakken vol met knijpertjes. Ik pakte er een uit en trok het zakje kapot. ‘Nou Jaap, ik zeg geniet ervan. Pak wat koffie en geniet van deze heerlijke knijpertjes. Het is onze beloning van een hele blije klant’.
Het waren de lekkerste knijpertjes die we tot dan hadden genoten. Grootmoeders recept en al jaren in de familie, hoorde ik later van Luuk, die opnieuw met een tweede apparaat naar binnen kwam lopen voor reparatie. En opnieuw vroeg hij of hij het met knijpertjes mocht betalen. Een zakje is genoeg Luuk, je hoef niet weer met een grote doos over straat te racen op de brommer van je. Straks knal je onderuit met die gladheid en dan moeten ze alles van de vloer rapen in de Ridderstraat. Een zakje is leuk.
Die doos vol knijpertjes is natuurlijk helemaal leeg geraakt, binnen een dag nog wel. We namen allemaal een paar zakjes mee naar huis, de ouders en schoonouders kregen ook wat mee, Jaap zijn fietstas zat ook half vol en onze studenten en hulpjes genoten net zo hard mee. Iedereen kwam een dag later terug met dezelfde vraag ‘waar heb je deze gehaald? Ze zijn heerlijk!’.
Het enige wat we dan konden zeggen was: ‘Sorry, grootmoeders geheime recept’.
Als je het verhaal nog eens wilt nagenieten, haal dan bij je supermarkt zo’n doos vol met 48 Vegter rolletjes en een hele grote bus met slagroom. In de doosjes zit tegenwoordig een paarse tuit die je op de bus kunt zetten om de rolletjes te vullen. Bijna net zo lekker als die van Luuk’s grootmoeder. Fijne feestdagen allemaal!
Reacties zijn gesloten.
Beheer cookie toestemming
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over je apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als je geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een nadelige invloed hebben op bepaalde functies en mogelijkheden.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een website of over verschillende websites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
Geschreven door